شیرآلات صنعتی چیست؟
راهنمای جامع خرید شیرآلات صنعتی – بررسی تخصصی انواع والوهای صنعتی
شیرآلات صنعتی یا والوها (Valves) یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های انتقال سیال هستند که وظیفه کنترل، قطع و وصل، تغییر مسیر و تنظیم جریان سیالات را بر عهده دارند. نخستین نمونه‌های والوها توسط کشاورزان برای کنترل مسیر آب ساخته شد و با گذر زمان، طراحی و عملکرد آن‌ها متناسب با نیازهای صنعتی توسعه یافت. امروزه شیرآلات صنعتی در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب و صنایع دارویی به‌کار گرفته می‌شوند.
در این مقاله، انواع والوهای صنعتی را معرفی کرده و عملکرد هر یک را بررسی خواهیم کرد.
۱. شیر دروازه‌ای (Gate Valve)
شیر گیت والو یکی از قدیمی‌ترین انواع شیرآلات صنعتی است که برای قطع و وصل جریان طراحی شده است. در این شیرها، دیسک (گیت) به صورت عمودی در مسیر جریان حرکت می‌کند و مسیر را به طور کامل باز یا بسته می‌کند. این شیرها در حالت نیمه‌باز دچار آسیب می‌شوند و برای تنظیم جریان مناسب نیستند.
مزایا:
- مقاومت بالا در برابر فشار
- حداقل افت فشار
- قابلیت استفاده در خطوط انتقال سیالات مختلف
انواع:
- Solid Wedge: تیغه یکپارچه، مناسب برای سایزهای کوچک
- Flexible Wedge: تیغه انعطاف‌پذیر برای تطابق با تغییرات دما و فشار
- Knife Gate Valve: مناسب برای سیالات حاوی ذرات جامد و خورنده
۲. شیر توپی (Ball Valve)
شیر توپی یا بال ولو (Ball Valve) در دسته والوهای ربع گرد قرار می‌گیرد. ساختار آن شامل یک کره در داخل بدنه شیر است که با چرخش ۹۰ درجه مسیر سیال را باز یا بسته می‌کند.
ویژگی‌ها:
- آب‌بندی قوی با استفاده از PTFE یا PEEK
- سرعت بالا در قطع و وصل جریان
- نسخه ضدحریق که در برابر حرارت بالا عملکرد ایمنی دارد
انواع بال ولو:
- Full Bore: مسیر کاملاً باز برای حداقل افت فشار
- Reduced Bore: کاهش قطر مسیر برای کنترل بهتر جریان
۳. شیر کروی (Globe Valve)
گلاب والو (Globe Valve) طراحی مشابه گیت والو دارد اما برای کنترل دبی جریان نیز کاربرد دارد. دیسک این شیر به شکل مخروطی بوده و حرکت آن باعث کاهش یا افزایش جریان می‌شود.
ویژگی‌ها:
- مناسب برای کنترل دقیق جریان
- طراحی بهینه برای کاهش نشتی
- دارای فلش راهنما روی بدنه برای نصب صحیح
انواع:
- سوزنی (Needle Globe Valve): برای تنظیم دقیق جریان در سایزهای کوچک
- Metal Seated: آب‌بندی فلز به فلز برای دما و فشار بالا
۴. شیر یکطرفه (Check Valve)
شیر یکطرفه یا چک ولو (Check Valve) از بازگشت جریان سیال جلوگیری می‌کند و نیازی به اپراتور ندارد. این والو با فشار جریان باز شده و در صورت افت فشار، مسیر را به‌طور خودکار مسدود می‌کند.
ویژگی‌ها:
- جلوگیری از برگشت سیال
- عملکرد خودکار
- مناسب برای سیستم‌های پمپاژ و خطوط لوله فشار بالا
انواع:
- لولایی (Swing Check Valve)
- فنردار (Spring Loaded Check Valve)
۵. شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve)
شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve) به دلیل طراحی جمع‌وجور و قیمت مناسب، یکی از رایج‌ترین شیرآلات صنعتی است. دیسک این شیر در وسط مسیر سیال قرار دارد و با چرخش ۹۰ درجه مسیر را باز و بسته می‌کند.
مزایا:
- وزن کم و نصب آسان
- هزینه پایین‌تر نسبت به سایر شیرآلات
- افت فشار کمتر نسبت به گلاب والو
کاربردها:
- سیستم‌های خنک‌کننده و HVAC
- خطوط انتقال آب و فاضلاب
۶. شیر دیافراگمی (Diaphragm Valve)
دیافراگم والو (Diaphragm Valve) شباهت زیادی به گلاب والو دارد، اما دارای یک لایه لاستیکی متحرک درون بدنه است که باعث کاهش خوردگی و افزایش طول عمر می‌شود.
مزایا:
- مناسب برای سیالات خورنده و دارای ذرات معلق
- قابلیت تعویض دیافراگم با هزینه کم
- آب‌بندی عالی
کاربردها:
- صنایع دارویی و غذایی
- خطوط حاوی مواد شیمیایی خورنده
۷. شیر کنترلی (Control Valve)
کنترل ولو (Control Valve) یکی از مهم‌ترین انواع شیرآلات صنعتی است که برای تنظیم خودکار دبی و فشار جریان طراحی شده است. این والوها با استفاده از موتور برقی یا پنوماتیکی و حسگرهای اندازه‌گیری دبی، میزان جریان را تنظیم می‌کنند.
ویژگی‌ها:
- قابلیت اتوماسیون صنعتی
- دقت بالا در کنترل جریان
- مناسب برای سیستم‌های پایش و کنترل از راه دور
کاربردها:
- پالایشگاه‌ها و صنایع نفت و گاز
- نیروگاه‌ها و سیستم‌های حرارتی
۸. شیر صافی (Strainer Valve)
شیر صافی یا استرینر (Strainer Valve) در دسته والوها قرار نمی‌گیرد اما برای حذف ذرات جامد و جلوگیری از آسیب به سایر تجهیزات در مسیر سیالات نصب می‌شود. این شیر دارای یک مش توری داخلی است که ناخالصی‌های سیال را فیلتر می‌کند.
مزایا:
- جلوگیری از ورود ذرات معلق به تجهیزات حساس
- نصب آسان و هزینه نگهداری پایین
- امکان تمیزکاری و تخلیه سریع از طریق خروجی DRAIN
کاربردها:
- صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی
- سیستم‌های تأسیساتی و خطوط انتقال سیالات
جمع‌بندی: انتخاب بهترین شیرآلات صنعتی
انتخاب شیرآلات صنعتی به نوع سیال، فشار و دمای کاری، نوع کنترل جریان و نیازهای صنعتی بستگی دارد. در این مقاله، انواع اصلی شیرآلات صنعتی شامل گیت والو، بال والو، گلاب والو، چک والو، پروانه‌ای، دیافراگمی، کنترلی و استرینر را معرفی کردیم.
راهنمای جامع خرید شیرآلات صنعتی – بررسی تخصصی انواع والوهای صنعتی
اگر به دنبال خرید یا مشاوره در زمینه شیرآلات صنعتی هستید، کارشناسان ما آماده پاسخگویی به شما هستند.
